YÖRESEL YEMEKLERİMİZ
Tunceli’de doğa koşullarının hayvancılığa elverişli olması nedeniyle yiyeceklerin de büyük bir bölümü hayvansal gıdalar oluşturur. İl’de görülen yemek türleri et ve süt ürünlerinden meydana gelmektedir. İl’de görülen başlıca yemek türleri bitkisel ve hayvansal olmak üzere ikiye ayrılır.
Bu yiyecekler un, tereyağı, yoğurt, ayrandan yapılmaktadır. İçerisinde hayvansal gıdaların olmasına rağmen bu yiyeceklerin temelini un ve diğer bitkisel türler oluşturur…
İhtiyaca göre hamur yapılır. Köy, köm ve yaylalarda hamur yapıldıktan sonra, ocakta külenen ateşin altına ekmek saç’ı dediğimiz metal yerleştirilir. Ocak’ta saç’in altındaki sal tertemiz silinir. Yuvarlak hale getirilmiş hamur, metal saçın altına yerleştirilir. Saç, hamurun üstüne konulur. Sıcak kül ve ateş, metal saçın üstüne serpiştirilir. Hamurun piştigi tahmin edildikten sonra çıkarılır. Ağaç kütüğünden yapılmış ,topike dediğimiz ( Topike yoksa metal tencere ) aletin içine ekmek parça parça edilerek konulur. Yoğurt veye sarmısakli ayran azar azar topikenin içine aktarılır. Gine metal olan ostom ile dövülerek hamur haline getirilir. Metal olan seniye’nin (Büyük tabak) içine aktarılır. Tahta veya metal kaşık ile etrafını düzelttikten sonra tam ortasında çukur açılır. Eritilmiş tereyağı, bu çukur’a doldurulur. Çatal veya parmakla lokma lokma yenilir.
Yufka ekmeği yuvarlak şekilde katlanılır. Bıçak veya elle 3-4 cm uzunluğunda kesip sarmısakli ayran veya yoğurta batırılarak büyük tabak’a (Seni) dizilir. Kızartılmış tereyağı üstüne serpiştirilir.
Sir de verdigim tarif ile ekmek yapılır. Pişirilmis ekmeğin üstü yuvarlak daire gibi biçakla kesilir. Orda bir bosluk olusur. Boslukta çıkarılan pişmiş ekmek, elle kitir kitir ufaltılır. Ufalanan ekmekler ayrı bir kap’a konulur. Sonra ufaltilan ekmeğin, gerisin geri açılan boşluğa konulur. Sarmısakli veya sarmısaksız ayran, kaşık ile ufaltılan ekmeğin etrafına serpilir. Şekli tam bir yüksek tepe veya dağ’a benzer. Kasik ile yenilir.
Sıcak saç ekmeğini küçük bir usküre veya tencereye koyarlar. Tereyağı katıldıktan sonra, kaşık ile dövülüp karıştırılır. Bir veya iki kisilik yemektir.
Hamur’u biraz açtıktan sonra, çay kaşığı kadar tereyağı bir kaç yere serpiştirilir. Ocak’ta ısınmiş saç’ın üstüne konulur. Ekmek kızardıkça kaşık ile taze yağ sıcak ekmeğe sürülür. Sıcak sıcak yenilir.
Buğday hafiften kaynatilir. Dinlendikten sonra tastan oyulmus bir çukur vardır. (Çola dıng) Bu çukur’a azar azar konulur. El yapımı tahta tokmakla biraz düvülür. Kuyudan çıkarılan buğday baska bir şekil alir. Güneşte bir-iki gün bekletilerek kurutulur. El değirmeninde öğütülür. Un eleğinde geçirildikten sonra, eleğin altında biriken artık su da karıştırılarak kızartılır. Tavaya konulur, tereyağında kızartıldıktan sonra yenilir.
Ayran ısıtılır ve bulgur katılır. Beklemeden, durmadan, nefes aldırmadan ince bir çubuk (Tiriye) veya tahta kaşık ile karıştırılır. Karıştırırken yavaştan sulanır. Sulanmaması için azar azar un serpiştirilir. Ayran da pişen bulgur katılasip hamur haline gelir. Büyükçe tabak’a konulur. Sir gibi içi oyulur. Kızartilmis tereyağı koyduktan sonra yenilir.
Ateste ayran ısıtılır. (Taze çökelek süzdürüldükten sonra, arta kalan suya sinç deniliyor. Sinç’de yapilan Herirenin tadi bir baska olur.) Isıtılan ayranın içine azar azar un aktarılır. Karıştırdıkça katılaşır. Katılaşan ve pişen hamur, tabaga konulur. Eritilen tereyağı sir, keska gibi tepesine açılan çukur’a konulur.
Ekmek saç’i ocakta küllenen ateşin üstüne ters konulur. Buğday veya arpa saç’ta kızartılır. El değirmeninde ( Distar) ögütülür. Un haline gelen bugday, birazcık suda kaynatılır. Küçük tencere veya tavada yağda kızartılır, tabaga konulur. Sir gibi üstünde çukur açıldıktan sonra, eritilmiş taze yağ konulur.
Un, iki bardak su ile tava veya tencerede karistirilir. Iyice kavrulduktan sonra içine bolca tere yagi katilir.
Un ve iç yağı, kuyruk yağı’da olabilir karıştırılarak, hamur haline getirilir. 4-5 cm kalınlığında yuvarlak bir şekil verilir. Saçın altında kızartıldıktan sonra, yenilir.
Un yağ tuz ve su’dan hamur yapılır.Tavaya yağ koyulur oluşan hamuru yuvarlak tavada (touke) de düzleştirilir.Hamrun üzerine elimizle delkikler açarak yağ’da pişirip yeriz.